مالی غیرمتمرکز (به انگلیسی Decentralized Finance)، که تحت عنوان خلاصه شده دیفای (DeFi) نیز شناخته می‌شود، یک سیستم پولی کاملا جدید است که بر اساس بلاکچین‌های عمومی ساخته می‌شود.
ممکن است با ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین و اتریوم آشنایی داشته باشید. آنها شبکه‌هایی گسترده و متن‌باز (open-source) هستند که به هر کس اجازه می‌دهند اپلیکیشنی جهت انجام فعالیت‌های مالی بدون دخالت نهادهای متمرکز بسازد.
انگیزه‌ای که موجب این اقدام می‌شود ساده است: در حال حاضر، حدودا یک میلیارد و 700 میلیون نفر در سرتاسر جهان به سرویس‌های
مالی دسترسی ندارند. اگرچه زیرساخت مالی موجود در تولید ثروت موثر بوده است اما این جمعیت محروم را بی‌بهره گذاشته است.غیرمتمرکز به این معناست که هیچ نقطه واحدی که دچار مشکل شود وجود ندارد، زیرا سوابق و اسناد سیستم به طور یکسان در شبکه‌ای همتا به همتا (peer-to-peer) در هزاران کامپیوتر در سرتاسر جهان نگهداری می‌شود.
از آنجا که نگهداری این اسناد احتیاج به کسب مجوز ندارد، هرکس در هرکجای جهان و با هر میزان ثروت و اندوخته ای می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد. درحالیکه یک بانک یا یک شرکت پردازشگر پرداخت می‌تواند حساب برخی مشتریان خاص خود را ببندد، بلاکچین‌ها ضدسانسور هستند.
قلپ تپنده DeFiها اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (decentralized applications) هستند که به اختصار DApp نیز نامیده می‌شوند.
این ابزارهای آماده‌ی استفاده یا اصطلاحا plug-and-play اجازه می‌دهند تا هر فرد بتواند به وسیله یک گوشی هوشمند به سرویس‌های مالی با هزینه پایین دسترسی داشته باشد.
طرفداران DeFiها عقیده دارند که این سیستم‌ها زندگی افرادی در جهان که به بانک‌ها دسترسی ندارند را دگرگون خواهند کرد و همه چیز برای همه بسیار مقرون به صرفه‌تر خواهد شد.
به عنوان مثال، هرساله کارگران خارجی میلیاردها دلار انتقال وجه از کشوری که در آن کار می‌کنند به کشور زادگاه خود دارند تا برای عزیزانشان در خانه پول بفرستند.
بهایی که این کارگران باید به عنوان هزینه تراکنش بپردازند اغلب بسیار گزاف است و با درآمد ناچیز آنها همخوانی ندارد.
سرویس‌های مالی غیرمتمرکز پتانسیل کاهش 50 درصدی این هزینه‌ها را دارند. این مسئله نه تنها تشویقی برای کارمندها و کارگرها برای کسب درآمد بیشتر و خلاقانه‌تر است، بلکه به کسب و کارها و اقتصادهای کوچک در آن سوی جهان نیز کمک شایانی می‌کند.
یکی دیگر از مشکلات اساسی سیستم اقتصادی کنونی وام‌های بانکی‌ست که به لطف DeFiها قابل اصلاح است.
در حال حاضر، برای کسی که به خدمات بانکی دسترسی ندارد گرفتن وام بانکی نیز تقریبا غیرممکن است زیرا این فرد فاقد تاریخچه و سوابق اعتباری نزد یک بانک است.
پتلفرم‌های DeFi وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان را به طور مستقیم و بدون نیاز به چک کردن سوابق اعتباری به هم مرتبط می‌کند و اجازه می‌دهد دارایی‌های دیجیتال به عنوان وثیقه مورد استفاده قرار گیرند.
یکی دیگر از انواع DeFi، ارزهای دیجیتال با ارزش ثابت (Stablecoin) است، این ارزهای دیجیتال وابسته به دارایی دیگری، مانند دلار یا طلا، به عنوان پشتوانه هستند و به همین علت مصرف‌کنندگان خود را در برابر نوسانات بازار رمزارز حفظ می‌کنند.
به واسطه توکِنیزه شدن (tokenization) می‌توان مالک دارایی‌های واقعی مانند آثار هنری، اموال و کالاها شد و آنها را روی بلاکچین مبادله کرد.
fh صرافی‌های غیرمتمرکز (decentralized exchanges) کاربران سرمایه‌های خود را تمام مدت حفظ می‌کنند و از خطر حمله سایبری تا حد زیادی در امان می‌مانند. (مشکل بزرگی که بسیاری از پلتفرم‌های متمرکز (centralized) سعی در رفع آن داشته‌اند)
این تکنولوژی مقرون به صرفه است و به این علت جمعیت بیشتری از افراد می‌توانند به ابزار مورد نیاز برای برخورداری از DeFi دسترسی داشته باشند.
در ابتدای سال 2019، حدود 57 درصد جمعیت جهان در حال استفاده مرتب و مداوم از اینترنت بودند. اگرچه هنوز هم تا استفاده تمام افراد از اینترنت راه بسیاری باقیست، اما برای پی بردن به رشد چشمگیر استفاده از اینترنت فقط کافیست این آمار را با آمار 35 درصدی سال 2013 مقایسه کنید.
علاوه بر این، قیمت گوشی‌های هوشمند به شدت رو به کاهش هست و این به معنای افزایش دسترسی به این ابزار حتی در فقیرترین نقاط جهان است.
مطالعه اخیر بانک جهانی (World Bank) نشان می‌دهد که دو سوم شهروندانی که به خدمات بانکی دسترسی ندارند هم اکنون صاحب یک گوشی همراه هستند، دقیقا همان تکنولوژی‌ای که برای دسترسی به پلتفرم‌های DeFi به آن احتیاج دارند.
بلاکچین‌های عمومی در حال پیچیده‌تر شدن هستند و تعداد، کیفیت، و ابتکار اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dappها) نیز همواره در حال افزایش است. بسیاری از این اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی بلاکچین اتریوم ساخته شده‌اند.
چالش‌هایی بر سر توسعه و گسترش DeFi وجود دارند.
با اینکه DeFi می‌توانند زندگی میلیون‌ها انسان را دگرگون کنند، اینکه DeFiها هنوز نتوانسته‌اند آگاهی عمومی به دست آورند واقعیتی غیرقابل اجتناب است.
حداقل می‌توان گفت پذیرش آنها در دنیای رمزارزها زیاد نبوده است.
طبق مطالعه‌ای که توسط مرکز امور مالی جایگزین کمبریج (Cambridge Centre for Alternative Finance) در دسامبر 2018 انجام شد، حدود 25 میلیون کاربر رمزارز تائیدشده در سرتاسر جهان وجود دارند.
در مقایسه با یک میلیارد و 700 میلیون جمعیتی که از خدمات بانکی بی‌بهره هستند، روشن است که راه زیادی مانده و کارهای بسیاری باید صورت گیرند.
همچنین لازم به یادآوری است که حتی اگر اپلیکیشن‌های DeFi صدها میلیون نفر را در پلتفرم‌های خود بپذیرند، بلاکچین‌های عمومی که DeFiها بر آن بنا شده‌اند ممکن است ظرفیت برآورده کردن خواسته‌های این جمعیت را نداشته باشند.
سیستم مالی ویزا (Visa) ادعا می‌کند که می‌تواند بیش از 24 هزار تراکنش در ثانیه انجام دهد، ادعایی که ظرفیت بیت‌کوین برای انجام هفت تراکنش در ثانیه را بسیار ناچیز جلوه می‌دهد.
مشکل مقیاس پذیری (Scalability) مدتهاست که گریبان‌گیر اتریوم نیز هست. هم‌بنیانگذار اتریوم، ویتالیک بوترین، اخیرا تائید کرد که بلاکچین تقریبا اشباع شده است.
نوسانات رمزارز نیز دغدغه دیگری است و با اینکه کوین‌های با ارزش ثابت (stablecoin) به دنبال رفع این مشکل بوده‌اند، یکی از دلایل نوسانات شدید بازار که روز به روز پراهمیت‌تر و بزرگتر می‌شود مسئله پیچیده پیروی از قانون توسط رمزارزهاست.
فیسبوک از برنامه‌های بلندپروازانه خود برای عرضه یک کوین ثابت به نام لیبرا (Libra) تا پایان امسال خبر داد اما پس از آن، این شبکه اجتماعی با مقاومت جدی سیاستمداران، قانونگذاران، و موسسات مالی آمریکایی روبرو شده است.
قانونگذاران از اینکه این کوین ممکن است دلار ایالات متحده را تضعیف کرده و اقتصاد جهانی را به هم بریزد ابراز نگرانی کردند، درحالیکه بانک‌ها بیم دارند که این کوین بتواند یک سیستم بانکداری سایه (shadow banking) ایجاد کند.
مقابله با موانع قانون‌گذاری یک گام اساسی در کمک به پیشرفت سیستم‌های مالی غیرمتمرکز است.
با این حال، یک مشکل بزرگ در دستیابی به اجماع در سازمان‌های بیشمار DeFi است که مجزا و مستقل از یکدیگر کار می‌کنند و باعث پراکندگی بازار می‌شوند.
از دیگر سو، دولت‌های متعددی که با مفهوم کلی رمزارز و بلاکچین مشکل دارند نیز مزید بر علت شده و مشکل را بزرگتر کرده‌اند.
برخی کشورها استفاده از ارزهای دیجیتال را به کل ممنوع کرده‌اند، به عنوان مثال دولت هند تهدید کرده است که اگر افراد را حین مبادله رمزارز دستگیر کند آنها را به 10 سال زندان محکوم خواهند کرد!
اگر رمزارزها و بلاکچین بخواهند به جایگزینی مناسب برای وضع موجود بدل شوند، برقراری ارتباط بین پلتفرم‌های DeFi، باز کردن راه برای مشارکت‌های جدید، و گفتگو با تصمیم‌گیرندگانی که می‌توانند به این تکنولوژی برای پذیرش عموم کمک کنند بسیاری حیاتی است.
فعالان کلیدی در جهان مالی سنتی برای گفتگو در مورد امور اقتصادی به طور مرتب با یکدیگر دیدار می‌کنند؛ فقط کافیست نگاهی به مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) در داوس (Davos) بیندازید. برای پیشرفت و پیشبرد DeFi نیز چنین گردهمآیی‌هایی بسیار لازم است.
کنفرانس مالی رمزارز (Crypto Finance Conference) یا به اختصار CFC خود را کنفرانسی برای “ویژه‌ترین سرمایه‌گذاران در صنعت بلاکچین” می‌داند.
این کنفرانس که بین 15 تا 17 ژانویه سال 2020 در سنت موریتز (St. Moritz) سوئیس برگزار می‌شود تنها با دعوتنامه پذیرای مهمانان خواهد بود و در کل فقط 200 شرکت‌کننده خواهد داشت. براساس گزارش برگزارکنندگان، اندازه رویداد صرفا جهت اطمینان از برقراری ارتباط موثر و معنی‌دار بین شرکت کنندگان محدود شده است.
تعداد بی‌شماری از متخصصین به عنوان سخنرانان اصلی در این رویداد حضور خواهند داشت و به بررسی موضوعاتی در زمینه نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت‌ها در دنیای سیستم‌های مالی غیرمتمرکز خواهند پرداخت.
سخنرانی‌ها نقش کلیدی Stablecoin ها در دنیای مالی، نقش سیاست گذاران در همگام شدن با سرعت نوآوری جهانی، و همچنین انتظارات سیستم‌های مالی غیرمتمرکز در سال‌های آینده را بررسی خواهند کرد.
کنفرانس مالی رمزارز (CFC) پیش از این نیز چندین بار در صدر اخبار قرار گرفته است.
به عنوان مثال، رویترز اعلام کرد که چندین میلیاردر علاقه به این کنفرانس دارند تا بتوانند با کارآفرینان مطرح حوزه بلاکچین دیدار کنند.
این قبیل گردهمآیی‌های متخصصین برجسته می‌تواند به پیشرفت سیستم‌های مالی غیرمتمرکز کمک فوق العاده‌ای کند.
هدف برگزارکنندگان این کنفرانس روشن است: آشنا کردن افراد خبره این صنعت با سرمایه گذاران و خلق خاطراتی فراموش نشدنی در میانه دیدارهایی با کیفیت بالا که آینده‌ای درخشان با همکاری‌هایی موفق به همراه خواهند داشت.