اندرحکایت عرضه‌های اولیه بورس در معاملات آنلاین کارگزاری‌ها

از نظر سرمایه‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار، عرضه اولیه یک موقعیت جذاب و ارزشمند برای سرمایه‌گذاری اندک در کوتاه مدت محسوب می‌شود. همانطور که آگاه هستید، عرضه اولیه همواره با محدودیت زمان، قیمت و حجم مواجه است. یعنی کلیه معامله‌گران آنلاین در لحظه‌ای مشخص اجازه خواهند داشت تعداد معینی سهم را با قیمت مشخص خریداری نمایند که همه این اطلاعات با پیام ناظر بازار به آگاهی عموم معامله‌گران می‌رسد.

نکته: در حال حاضر ( از ۱۹ دیماه سال ۹۵ تاکنون) نحوه ثبت سفارش برای عرضه اولیه، روش بوک بیلدینگ است.

کی از دلخوری‌های همیشگی مشتریان از کارگزاری‌ها، نحوه تخصیص سهم در عرضه‌های اولیه است. اگر کاربرآنلاین باشید، احتمالا در بسیاری از مواقع نتوانسته‌اید از طریق سیستم‌های آنلاین عرضه اولیه بگیرید. در این نوشتار به‌دنبال آن هستیم که ببینیم “آیا کارگزاری ها می توانند در این فرآیند دخالت کنند و به قول بعضی از دوستان عرضه اولیه را برای خودشان بر دارند؟” البته تاکید این مطلب بیشتر بر مشتریان معاملات بر خط است.

در حال حاضر در بورس تهران حدود ۷ میلیون کد صادر شده که برآوردها نشان می دهد از این ۷ میلیون کد، ۳۰۰ هزار کد فعال بوده که روزانه به معاملات در این بازار می‌پردازند. از میان این تعداد، خیلی از مشتریان برای این که شانس خرید خود را در عرضه های اولیه افزایش دهند، اقدام به وارد کردن سفارش خرید از چند کارگزاری می‌نمایند. به این معنی که اگر ۳۰۰ هزار کد فعال بورس از طریق فقط ۲ کارگزاری اقدام به خرید نمایند، حجم کدهای درخواستی برای عرضه اولیه به ۶۰۰ هزار کد می‌رسد. البته باید توجه کرد که اولا تمام کدهای فعال آنلاین نیستند و در ثانی تمام کدهای آنلاین در عرضه‌های اولیه شرکت نمی‌نمایند و از طرفی همه کدها از چند کارگزاری اقدام به خرید نمی‌کنند. ولی به طور معمول بر اساس تجربه این چند سال، حداقل ۲۵ درصد کدهای فعال از دو کارگزاری درخواست خود را ثبت می‌کنند. یعنی در هر عرضه حداقل ۱۰۰،۰۰۰ کد از کارگزاری های مختلف اقدام به وارد کردن سفارش خواهند کرد. این خلاصه‌ای از وضعیت خریداران در زمان عرضه اولیه بود.

حال در طرف دیگر باید به بررسی مقدار سهام قابل عرضه بپردازیم. کل سهمیه‌ای که بورس برای معامله‌گران آنلاین در نظر می‌گیرد، محدود است. به عنوان نمونه در عرضه اخیر که روز چهارشنبه مورخ ۷/۱۱/۱۳۹۴ اتفاق افتاد، سهمیه کاربران آنلاین از سهام شرکت سرمایه‌گذاری سبحان، تعداد ۵۲ میلیون سهم اعلام شد که طبق پیام ناظر بازار هر کد حداکثر قادر به دریافت ۳،۵۰۰ سهم بود. از آن جایی که بالغ بر ۹۵ درصد کاربران از حداکثر سهمیه خود در عرضه‌های اولیه استفاده می‌کنند، عملاً در بهترین حالت تنها ۱۵،۰۰۰ کاربر از ۱۰۰،۰۰۰ کاربر آنلاین قادر به دریافت عرضه اولیه شده‌اند. این به معنی آن است که در بهترین حالت از هر ۶ کاربر صرفاً یک نفر قادر به دریافت عرضه اولیه از طریق سیستم آنلاین می‌شود.

با توجه به محدودیت‌های ذکر شده، علاوه بر اینکه کوچکترین اشتباه باعث خواهد شد که درخواست مشتری رد شود (برای مثال اگر مشتری حجم درخواست را حتی به تعداد یک سهم بالاتر درج نماید یا اینکه قیمت را متفاوت از آنچه ناظر بازار اعلام کرده انتخاب کند، سفارش وی انجام نخواهد شد). طبیعی است که حتی از میان کسانی که سفارش خرید را بدون اشتباه ارسال نموده‌اند، به علت خیل عظیم متقاضیان، از خرید سهم محروم شوند.

اکنون ممکن است این سوال پیش آید که چرا شرکت بورس سهمیه بیشتری به آنلاین‌ها اختصاص نمی‌دهد؟ به عنوان نمونه بد نیست به عرضه سبحان نگاهی دوباره بیندازیم؛ حجم کل عرضه سرمایه‌گذاری سبحان ۱۳۰میلیون سهم بوده است که ۵۲ میلیون آن یعنی معادل ۴۰درصد از سهام آن، به کاربران آنلاین اختصاص داده شد. مسلما بورس برای تخصیص سهمیه به معامله‌گران آنلاین، معاملات عادی و صندوق‌ها باید معیارهایی را در نظر بگیرد که شاید ساده‌ترین معیار، حجم معاملات باشد. بر اساس آخرین گزارش شرکت بورس اوراق بهادار در دی ماه ۹۴، حجم معاملات آنلاین ۲۷ درصد از کل معاملات نرمال است و معاملات عمده از آمار معاملات نرمال مجزا است. اگر قرار بوده ملاک تخصیص میزان عرضه به معامله‌گران آنلاین صرفا حجم معاملات نرمال بازار باشد، بنابراین سهمیه این گروه از مشتریان باید ۲۷ درصد در نظر گرفته می‌شد. اما از یک طرف با توجه به اینکه اغلب کدهای موجود در معاملات آنلاین به مشتریان حقیقی اختصاص دارد و از طرف دیگر نگاه مثبت و تشویقی مجموعه بورس اوراق بهادار به گسترش معاملات آنلاین، موجب شده تا عملاً سهمیه عرضه اولیه معاملات آنلاین نزدیک به ۱٫۵ برابر افزایش پیدا کرده و شامل ۴۰ درصد کل عرضه باشد. بنابراین در عمل می‌بینیم که شرکت بورس اوراق بهادار نه تنها اجحافی در حق مشتریان آنلاین نکرده، بلکه به دلایل بسیاری که منطقی به نظر می‌آید، تلاش نموده تا همواره با نگاهی مثبت، سهمیه معامله‌گران آنلاین را تعیین نماید.

اما یک سوال دیگر که همیشه برای مشتریان وجود دارد این است که “چرا کارگزاری‌ها از سهمیه خودشان، اقدام به تخصیص عرضه کافی به معامله‌گران آنلاین نمی‌کنند؟”

همان‌گونه که در بالا توضیح داده شد، بیش از ۷۰ درصد از معاملات نرمال بازار به صورت غیر آنلاین صورت می‌گیرد و در حقیقت سهمیه‌ای که به کارگزاری‌ها تخصیص داده می‌شود، بابت معاملات غیرآنلاین و مشتریان (حقیقی و حقوقی) غیرآنلاین است، نه متعلق به خود کارگزاری. در همان مثال عرضه اولیه “وسبحان” تعداد ۴۲۰،۰۰۰ سهم، به هر کارگزاری ارائه شد. حال اگر فرض کنیم که کارگزاری هیچ معامله‌گر غیرآنلاینی نداشته باشد (که البته دارند و اتفاقا آن‌ها هم همیشه نسبت به مقدار عرضه تخصیص یافته، معترض هستند)، حداکثر می‌توان به ۱۲۰ مشتری دیگر ۳،۵۰۰ سهم تخصیص داد که متاسفانه باز هم جوابگوی تقاضای مشتریان آنلاین نیست. البته بسیاری از کارگزاری‌ها به دلیل اهمیتی که به معامله‌گران آنلاین خود می‌دهند، سعی می‌کنند حتما قسمتی از سهمیه معامله‌گران غیرآنلاین را نیز به مشتریان اختصاص دهند. برای بررسی این بخش با توجه به اینکه اطلاعات کافی در خصوص سایر کارگزاری‌ها در دست نیست، آماری که در ادامه خواهد آمد، برگرفته از اطلاعات کارگزاری آگاه است.

در عرضه “وسبحان” حدود ۲۴۸ نفر از معامله‌گران آنلاین کارگزاری که موفق به دریافت عرضه اولیه نشدند، هر کدام ۷۰۰ سهم دریافت نموده‌اند. در مجموع کارگزاری آگاه از ۴۲۰،۰۰۰ سهمیه غیرآنلاین خود حدود ۱۷۴،۰۰۰ سهم نیز به معامله‌گران آنلاین اختصاص داده که بیش از ۴۰ درصد سهمیه غیرآنلاین است.

لازم به توضیح است که خیلی از دوستان و مشتریان در ارتباط با نحوه انتخاب این ۲۴۸ نفر هم سوال مطرح نموده‌اند. در این خصوص توجه شما را به این نکته حائز اهمیت جلب می‌نماییم که کارگزاران پس از اتمام عرضه سهمیه مشتریان آنلاین، زمان بسیار کم و محدودی برای تخصیص سهمیه کارگزاری در اختیار دارند و انتخاب ۲۴۸ نفر از بین بیش از ۹۰۰ متقاضی کار سختی است، اما نحوه تخصیص بر اساس معیارهایی چون زمان ورود سفارش در هنگام عرضه، وجود نقدینگی در حساب مشتری و مواردی از این قبیل صورت گرفته است. با توجه به تمام توضیحاتی که حضورتان ارائه شد، به نظر می‌رسد با رویه عرضه فعلی همواره این قبیل سوء تفاهم‌ها بین مشتریان و کارگزاری‌ها وجود خواهد داشت. لذا برای رفع این‌گونه شبهات شاید لازم است بورس اوراق بهادار روش نوینی در نحوه تخصیص عرضه‌های اولیه ارائه نموده و با ایجاد شفافیت بیشتر موضوع برای خریداران، مانع ایجاد سوء ظن در مورد رانت کارگزاری‌ها گردد.

به‌خاطر داشته باشیم که اگر همواره بخواهیم بدبینانه به همه چیز نگاه کنیم، علتی خواهیم یافت که از آن ابراز نارضایتی کنیم. نکته دیگری که در پایان به آن اشاره می‌کنیم، این است که چنانچه هرکدام از ما توانستیم در دو یا سه دوره متوالی عرضه اولیه دریافت نماییم، اگر به هر دلیل در دفعه بعد نتوانستیم آن را دریافت کنیم، این حق را برای سایرین نیز قائل شویم تا آنان هم بتوانند از این فرصت استفاده کنند.

        ‌    ‌  ‌  ‌   در این بازار اگر سودی ست با درویش خرسند است

‌        ‌                   ‌     ‌      ‌    ‌     ‌    ‌   ‌   ‌   ‌خدایا منعمم گردان به درویشی و خرسندی

---------------------------------------------------------

-----------------------------------------

-------------------------

مزایای گرفتن کد بورسی از طریق لینک آگاه اکسپرس ما 

کسانی که کد معاملاتی آگاه را دارند. ولی هنوز معرف خودشان را در باشگاه انتخاب نکردند.

 می توانند با ورود کد معرف خود از تخفیفات سطح ما به شرح زیر استفاده کنند،وارد صفحه باشگاه آگاه شوید و

 این کد را وارد کنید AJ7535 و از تخفیفات زیر استفاده کنید.

1 25٪ تخفیف کارمزد معاملات اوراق بهادار بصورت وجه نقد

2 20٪ تخفیف کارمزد معاملات آتی سکه بصورت وجه نقد

3 80٪ تخفیف خرید بسته مشاوره-تحلیلی

4 60٪ تخفیف خرید بسته‌های آموزشی

راهنمای دریافت کد معاملاتی بورس اوراق بهادار و کد آنلاین در کارگزاری آگاه

-------------------------------------------------------------------