شکاف دیرش (Duration gap)

شکاف دیرش (به انگلیسی Duration gap) واژه‌ای است که معمولا توسط موسسات مالی-اقتصادی و بانکی مورد استفاده قرار گرفته و منظور از آن تفاوت در سررسید مبلغی (و نه تنها زمانی) دارایی‌ها (و بدهی) آنهاست.

شکاف دیرش مقیاسی است برای اندازه‌گیری رسیک متاثر از تغییر در نرخ بهره.

دیرش متفاوت دارایی‌ها در مقایسه با بدهی‌ها باعث عدم تطابق دارایی‌ها و بدهی از نظر زمانی-مبلغی است و بدین ترتیب شکاف دیرش بیان‌کننده چگونگی تطبیق پرداختی‌ها و دریافتی‌های بانک می‌باشد.

عدم شکاف در دیرش سرمایه بانک، که شامل دارایی و بدهی‌هاست، بمعنای تطبیق زمانی پرداختی‌ها و دریافتی ها و مدیریت بهتر گردش وجوه نقد بانک است.

دیرش (Duration)

دیرش یا Duration دیرش به مقیاسی برای سنجش حساسیت قیمت به تغییر درنرخ بهره در اوراق یا بطور کلی ابزار با درآمد ثابت گویند که در قالب سال بیان می‌شود.

افزایش نرخ بهره منجر به کاهش قیمت اوراق و کاهش نرخ بهره به معنای افزایش قیمت اوراق (یا سایر ابزار با درآمد ثابت) خواهد بود.

محاسبه عدد دیرش روندی پیچیده دارد که عواملی چون نرخ بهره، کوپن اوراق، سررسید اوراق، ارزش حال و اختیارات اوراق نقش مهمی در محاسبه آن ایفا می‌کنند.

عدد بزرگتر دیرش بمعنای تاثیر‌گذاری بیشتر نرخ بهره بر ارزش حال آن و در نتیجه ریسک بیشتر نرخ بهره محسوب می‌شود. یکی از مفاهیمی که به درستی برای سرمایه‌گذاران اوراق بهادار تفهیم نشده است ریسک اوراق بهره است.

برخی به اشتباه بر آن باورند که اوراق بهره بدون ریسک می‌باشد، درصورتیکه این باور غلط است. اوراق قرضه بطور کلی شامل دو نوع ریسک نرخ بهره و ریسک اعتباری می‌باشند که مفهوم دیرش دربرگیرنده ریسک نرخ بهره است. نحوه محاسبه دیرش که معمولا بعنوان دیرش مکالی نام برده می‌شود بشرح ذیل است، یعنی ارزش حال کوپن‌های دریافتی تقسیم بر قیمت اوراق: