وقتی می‌گوییم تکنولوژی جدیدی عرضه شد، یاد چند چیز می‌افتیم. شاید موبایلی جذاب و براق در ذهن‌مان تداعی شود و شاید یاد ربات‌های ریز و درشتی بیفتیم که می‌توانند با انسان‌ها حرف بزنند و اصطلاح‌ها را متوجه شوند و ولی این بار مضمون ما از «فنآوری تازه» این‌ها نیست.
بلاکچین چیزیست که قصد معرفی‌اش را داریم.
این نام بیش‌تر ما ایرانی‌ها را به یاد تکنولوژی می‌اندازد که موسس تلگرام قولش را می‌دهد. در این نوبت قرار است که در مورد بلاکچین حرف بزنیم و بیان کنیم به چه دردی می‌خورد؟ اصلا کاربرد مفیدی دارد؟ تجارت آنلاین را دگرگون خواهد نمود؟ یا فقط یک اسم دهان پرکن است؟ اگر پاسخ سوال‌هایی از این دست را می‌خواهید،
بلاکچین چیست؟
در جامعه ما به‌طور معمول اشخاص ثالث و معتبری مانند وکلا، دادگاه‌ها، بانک‌ها و دولت‌ها را محترم می‌شماریم و برای آنها اعتبار قائلیم. زیرا پرونده‌های معتبر مربوط به تراکنش‌ها، معاملات تجاری و سایر زمینه‌ها را پردازش و نگهداری می‌کنند. این عملکردها فقط مربوط به انتقال مالی نیستند، بلکه شامل ایجاد یا انتقال دارایی‌های فیزیکی، سهام، گواهی‌نامه‌ها، حقوق دیجیتال، مالکیت معنوی و حتی رای دادن نیز می‌شوند.
به این اشخاص ثالث اعتماد داریم و آنها تکیه می‌کنیم. طبیعتا اگر آنها شکست بخورند یا دروغ بگویند، ما رنج می‌بریم.
ما به دلایلی که خارج از بحث این مطلب است، به شخص ثالث در حوزه‌های مختلف اطمینان می‌کنیم. مثلا رای‌گیری توسط شوراها شمارش می‌شود و دادگاه‌ها به انجام کارهای حقوقی خود می‌پردازند.
اما بلاکچین یک تکنولوژی جالب است که در زمینه‌های مختلفی می‌تواند تغییر و تحول ایجاد کند، زیرا محتویات توزیع شده در این محیط، توسط هیچ یک از افراد یا سازمان خاصی نظارت نمی‌شود و به هیچ دولتی متعلق نیست. (زیرا اصولا نیازی به نظارت ندارد و خودمختار است)
بنابراین، ما می‌توانیم به جای این‌که بر سازمان‌ها و اشخاص ثالث تکیه کنیم، برای تسهیل معاملات تجاری و سایر کارها، از سیستم بلاکچین بهره ببریم.
در سیستم بلاکچین هر نفر با تراکنش، داده‌هایی را وارد بلاک می‌کند و به گستردگی بلاکچین می‌افزاید. اطلاعات در این سیستم طبق الگوریتمهای پیچیده رمزنگاری شده و هیچ کس نمیتواند به دیتاها دسترسی داشته باشد. ولی از طرف دیگر اگر بلاکچین عمومی باشد، همه می‌توانند به سوابق موجود در بلاکچین دسترسی داشته باشند.
در بلاکچین هرکسی قدر است با یک شرکت یا فرد به معامله مشغول شود، بدون آن‌که اطلاعات خودش را در معرض دید بگذارد. اصطلاح غیرمترکز هم به بلاکچین برای این موضوع اطلاق می‌شود که هزاران ورژن از اطلاعات در سرورها و کامپیوترهای مختلف ذخیره می‌شود. این تکنولوژی به همراه خود بسیاری از نوآوری‌ها را در پی دارد و شاید زندگی را در چندین سال بعد تغییر دهد.
خدمات و کالاهای تازه‌ای پا به میدان می‌‌گذارند که تماما با این فنآوری گره خورده‌اند و کارها را بهتر و سریع‌تر انجام می‌دهند. با این حال، هنوز بلاکچین در اول راه خود قرار دارد و هنوز طیف وسیعی از فرصت‌ها و تهدیدهای این تکنولوژی به چشم نیامده‌اند. فعلا می‌‌خواهیم به نیمه‌‌ی پر لیوان بپردازیم و با کاربردهای بلاکچین پرسروصدا آشنا شویم. لازم به ذکر است که با توجه به جوان بودن فنآوری مذکر بسیاری از این کاربردها در آینده مورد بهره‌برداری قرار می‌‌گیرند.
در ادامه 7 کاربرد بلاکچین را می‌خوانید:
1 – پزشکی و تجویز دارو
همان‌طور که اشاره کردیم بلاکچین از بلاک‌هایی تشکیل شده که هر کدام متعلق به یک تراکنش و سابقه هستند که به‌صورت رمزنگاری شده موجود می‌باشند. پس از همین ویژگی می‌توان در حوزه‌ی بهداشت استفاده کرد. سازمان‌ها یا خود افراد می‌توانند اطلاعات مربوط به یک شخص (مثل زمان بستری شدن و زمان ترخیص و همین‌طور عکس وی و کلیه سوابق پزشکی) را در یک زنجیره بلاک اختصاصی بگنجانند تا وقتی پزشک و بیمار به آن نیاز داشت، با نگاهی به پرونده پزشکی‌اش در بلاکچین، به همه اطلاعات وی دسترسی پیدا کند.
2 – صدور قبض‌ها و صورت‌حساب‌ها
احتمالا تا الان فهمیده‌اید که بلاکچین می‌تواند برای وزارت‌خانه‌ها و دولت‌ها حسابی به‌درد بخورد باشد. این بار هم نوبت سازمان‌های آب، برق و گاز است. آنها دیگر لازم نیست سرورهای خود را با اطلاعات زیادی پر کنند و برای نگهداری دیتاهای هر کاربر کلی هزینه صرف کنند. فقط کافیست مجموعه‌‌ی (مثلا 80 میلیونی) از بلاک‌ها را تدارک ببینند و اطلاعات هر شخص را درون بلاک خود ذخیره نمایند. به این ترتیب به سادگی می‌توان در فضایی بسیار امن به ویرایش و صدور قبض افراد اقدام نمود و هم‌چنین به سرعت افراد پرمصرف را آگاه ساخت. به این ترتیب درختان کم‌تری قطع خواهد شد و در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.
3 – تحول در دموکراسی
یکی از حوزه‌های مهمی که فنآوری بلاکچین تحول عمیقی در آن ایجاد می‌کند، دموکراسی و مخصوصا رای‌گیری است. هنوز ماجرای انتخابات آمریکا را فراموش نکرده‌ایم که هنوز هم ظن و گمان‌ها در موردش بسیار است. بسیاری از افراد معتقد هستند رئیس جمهور حال حاضر آمریکا با کمک هکرهای روسی توانست به قدرت برسد و رای‌ها را از آن خود نماید.
این اتفاقیست که اصلا نمیتواند در بلاکچین رخ دهد. برای هر یوزر یک بلاک در نظر گرفته می‌شود تا با کمک آن رای خود را (از داخل خانه) ثبت کند و سپس روی آن نظارت کند. طبق معمول در این تکنولوژی تمام اطلاعات رمزنگاری می‌شوند و جایی برای خطا وجود ندارد. پس در آینده‌ای نزدیک دموکراسی چهره‌ی واقعی‌تر پیدا می‌کند و تقلبی در انتخابات رخ نخواهد داد.
4 – انقلابی در ثبت احوال
کشورها همگی در شهرهای‌شان دارای سازمان ثبت احوال هستند تا اطلاعات مردم را ثبت و ذخیره کنند. با توجه به آمارها جمعیت انسان‌ها روز به روز افزایش می‌یابد و پس هر روز کار این سازمان‌ها برای نگهداری سخت سخت‌تر می‌شود. در نتیجه احتمال اختلال در سیستم به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد و شاید دیتاهای بعضی از مردم حذف شوند یا نصفه‌نیمه سیو شوند.
برای همین ظهور بلاکچین ضروری است و باید به‌زودی شاهد استفاده از آن در ثبت احوال باشیم. چه نونهالان و چه سالمندان اطلاعات‌شان (از جمله؛ سن، تصویر، تاریخ تولد، تاریخ وفات و وضعیت تاهل) در بلاکچین ذخیره می‌گردد و با نهایت امنیت می‌تواند مورد استفاده قانونی قرار بگیرد.
در این وضعیت احتمال خطا و اختلال در سامانه تقریبا غیرممکن است و نمی‌توان به اطلاعات افراد به این سادگی‌ها دست پیدا کرد. همهی آنها با یاری الگوریتمهای ریاضی و پیچیده رمزنگاری می‌شوند تا فضایی امن برای اطلاعات سازمان فراهم گردد. در ضمن، کاغذها نیز برچیده می‌شوند و محیط زیست آسیب کم‌تری می‌بیند.
5 – بلاکچین در خدمت هنرمندان
کارهای هنری دارای ارزش زیادی هستند و در بیش‌تر جهان قوانین کپی‌رایت محکمی برای حفاظت از حقوق هنرمندان وجود دارد. خوشبختانه یا متاسفانه این موضوع در کشورمان محقق نشده و خیلی راحت می‌توان به آثار یک هنرمند دسترسی داشت و یک یا چند نسخه رایگان از آن را دریافت کرد.
اما بلاکچین ورق را برمی‌گرداند. چه بخواهید و چه نخواهید باید در آینده برای یک قطعه موسیقی پول بدهید. اما این مبلغ مستقیما به آدرس کیف پول مجازی هنرمند مورد نظر شما انتقال می‌یابد و بلاکی مربوط به تراکنش شما ایجاد می‌شود. به این شکل، اپلیکیشن‌های مختلف دیگر نمی‌توانند بخشی از مبلغ پرداخت شده بابت موسیقی را بردارند و حق هنرمند صحیح و کامل به دست او می‌رسد.
بلاکچین دسترسی به همهی هنرمندان را امکان‌پذیر می‌کند و جالب این‌جاست که تمام کارها خودکار انجام می‌گیرد. با اجرای یک موزیک یا خرید جم برای دهکده‌ی‌تان، سریعا مبلغ تعیین شده به حساب هنرمند یا توسعه‌دهنده منتقل می‌شود و قانون کپی‌رایت 100 درصد اجرایی خواهد شد.
6 – نگهداری امن فایل‌ها
فرض کنید که دیگر لازم نباشد اطلاعات خود را با ترس و لرز به شرکت مثل گوگل بدهید که در مورد اعتماد به آن در زمینه حریم خصوصی همه شک دارند، می‌توانید تمام اطلاعات خود را در بلاک‌هایی ثبت کنید که همیشه وجود خواهند داشت و کسی به غیر از یک نفر به آنها دسترسی ندارد. تمام دیتاها رمزنگاری می‌شوند و فقط توسط یک کلید خصوصی که در دسترس خود شما امکان دستیابی به اطلاعات وجود خواهد داشت.
7 – بهینه‌سازی مصرف انرژی
اوضاع با رشد انرژی‌های تجدیدپذیر و ظهور بلاکچین کمی تغییر خواهد کرد. وقتی آن زمان برسد که هر خانه‌ای دارای پنل‌ها متعددی برای جذب انرژی خورشید باشد و بتواند از المان‌های مختلف درون خانه نیرو تولید نماید، این فرایند می‌توان با فنآوری بلاکچین ارتباط خوبی پیدا کند. دیگر روش‌های تولید انرژی کم‌کم از بین می‌روند یا به یک شکل دیگری درمی‌آیند.
در هر صورت، خانه‌ها با استفاده از بلاک‌های مشخص خود با هم ارتباط خواهند داشت و از احوال هم باخبر می‌شوند. اما این به معنای احوال‌پرسی نیست! بلکه در صورت نیاز داشتن یک ساختمان به انرژی بیش‌تر و در صورت وجود نیروی اضافی، به آن ساختمان مقداری انرژی ارسال خواهند کرد. به عبارتی همه به یکدیگر به‌طور خودکار کمک می‌کنند و هیچ‌وقت قطعی برق نخواهد بود.
8 – انقلابی در انبارداری
سنسورها بیش از پیش در اطراف‌مان به چشم می‌خورند و بیش‌تر اوقات آنها را در گوشه‌ها و یا کنار محصولات مختلف می‌بینیم. اما این‌ها برخلاف ظاهرشان بیکار ننشسته‌اند و به‌صورت 24 ساعته برای متصدی اطلاعاتی می‌فرستند. دما چه‌قدر است؟ شب یا روز است؟ افرادی غیرقانونی وارد محوطه شده‌اند؟ کیفیت محصولات چگونه است؟ چه فشاری به آنها از طرف دیگر محصولات وارد می‌شود؟ سالم هستند؟ شکسته‌اند؟ تمام این سوالات با حس‌گرها و دوربین‌ها پاسخ داده می‌شوند.
پس حتما دیتاهای زیادی را انتقال می‌دهند که مدیریت تمام‌شان مخصوصا وقتی که چندین انبار وجود داشته باشد، بسیار سخت است. خوشبختانه بلاکچین خیلی زود به کمک‌مان در این عرصه می‌شتابد و تمام اطلاعات فرستاده شده از سنسورها را سازماندهی می‌کند و آنها را براساس نظم دلخواه شما در بلاک‌های مجزا قرار می‌دهد. اطلاعات هم به بیرون درز پیدا نمی‌کنند و فقط شما به آنها دسترسی دارید.