سفته بازی چیست و به چه کسی سفته باز می‌گویند؟

سفته بازی چیست؟

روال کار در فرآیند سفته بازی به این شکل است که با ریسک خیلی بالایی وارد معامله می‌شوند و حتی ممکن است در این جریان، بخش زیاد یا حتی کل مبلغ سرمایه‌گذاری نیز از دست برود. در مقابل این احتمال نیز وجود دارد که سود کلانی از این معامله حاصل شود. این واقعیت وجود دارد که  

 احتمال ضرر و زیان در فرآیند سفته بازی بیشتر از دستیابی به سود کلان است و به همین دلیل، از سفته بازی به عنوان معاملات پر ریسک یاد می‌شود. در اصل باید به این نکته توجه داشته باشید که جنس سفته بازی با سرمایه‌گذاری متفاوت است و عوامل مختلفی نظیر بازه زمانی مد نظر برای سرمایه‌گذاری، ماهیت دارایی و … در آن دخیل هستند.

در کل سفته بازان دارایی و نقدینگی وارد بازار می‌کنند و راهکاری برای پوشش ریسک تولیدکنندگان در بازارهای مختلف محسوب می‌شوند. زمانی که سفته بازان دست به فروش استقراضی می‌زنند، به نوعی از ایجاد حباب قیمتی در بازار جلوگیری می‌کنند و معاملات از نظر ارزش قیمتی به واقعیت نزدیک‌تر می‌شوند. همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم می‌توان اذعان داشت که فرآیند سفته بازی به عنوان یک سرمایه‌گذاری با ریسک خیلی بالا به امید کسب سود کلان است. در این تعریف اگر خبری از کسب سود وجود نداشته باشد عملا فرآیند سفته بازی وجود نخواهد داشت.

به چه افرادی سفته باز می‌گویند؟

سفته باز به افرادی گفته می‌شود که در فرآیند سرمایه‌گذاری توجه کامل‌شان به بازه‌های قیمتی است و همچنین دارای پتانسیل بالایی برای ریسک‌پذیری هستند. این افراد دست به معاملات و سرمایه‌گذاری‌هایی می‌زنند که ممکن است سرمایه‌ آن‌ها در این جریان از دست‌شان خارج شود یا در نقطه مقابل به سود بسیار کلانی دست پیدا کنند. شخص سفته باز باید تمام چهارچوب‌ها و قوانین بازار مد نظر را بشناسد و با آگاهی کامل دست به این معاملات بزند در غیر این‌ صورت سرمایه شخص از همان ابتدای کار با ریسک بسیار شدیدی روبه‌رو خواهد شد. سفته‌ بازان بیشتر از اهرم‌های مالی که در بازار هستند نظیر اهرم مالی در بازار آتی و اختیار معامله بهره می‌برند و سرمایه‌گذاری خود را روی آن‌ها متمرکز می‌کنند. فرآیند سفته بازی به نوعی از نظر بازه زمانی کوتاه‌تر از سایر سرمایه‌گذاری‌ها در بازار است و سفته بازان روی اهداف بلند مدت تمرکز نمی‌کنند و باورشان این است که با این کار به سود هنگفتی دست پیدا خواهند کرد حتی اگر شاخص بازار نیز این باور را تأیید نکند.

پس به صورت کلی فرایند سفته بازی به عنوان یک پروسه پرریسک در نظر گرفته می‌شود و افراد سفته باز باید نسبت به آن بازار آشنایی کامل داشته باشند. در قبال این ریسک‌پذیری و تجربه‌شان از سفته بازی‌های قبلی این احتمال هست که سود بسیار کلانی را کسب کنند اما همان‌طور که اشاره شد درجه ضرر و زیان در این فرآیند بیشتر از کسب سود خواهد بود. در ادامه سعی داریم در مورد سهم‌هایی که دارای پتانسیل سفته بازی هستند را معرفی کنیم.

کدام سهم‌ها دارای پتانسیل سفته بازی هستند؟

یک سری از سهم‌ها در بازار هستند که از نظر بنیادی به هر دلیلی ممکن است از جو بازار عقب ‌مانده باشند و حجم مبنای این سهم‌ها هم به اصطلاح پر نشده و در جایگاه پایین‌تری قرار دارد. سفته بازان این سهم‌ها را نشان می‌کنند و برای این سهم‌ها یک استراتژی را تعیین می‌کنند و معاملات خود را بر مبنای نوسان‌گیری شروع و فرآیند کسب سود و سفته بازی را روی این سهم‌ها اجرا می‌کنند.

زمانی که سفته بازان نقدینگی و سرمایه خود را به بازار تزریق می‌کنند به دنبال آن تقاضا برای سهم بیشتر می‌شود و ارزش قیمتی سهم بالا می‌رود که همین فرآیند منجر به تشکیل حباب قیمتی در بعضی از سهم‌ها خواهد شد. بعضی از مواقع هست که سفته بازان برعکس این پروسه را به نمایش می‌گذارند به عنوان مثال یک سهم را در نظر بگیرید که در بازار بنا به هیجانات و جوی که بوده افزایش قیمت داشته و باور سفته بازان این است که ارزش قیمتی سهم بسیار بیشتر از ارزش واقعی آن است و به همین ترتیب تا جایی که امکان دارد دست به فروش آن سهم به خصوص می‌زنند و ارزش قیمتی سهم بسیار کاهش پیدا خواهد کرد. با این دید سایر سرمایه‌گذاران نیز تصمیم می‌گیرند که سرمایه خود را از سهم خارج کنند و همین امر منجر به کاهش بیشتر ارزش قیمتی سهم خواهد شد تا زمانی که بازار مجدد باعث شود معاملات در این گونه سهم‌ها به روال عادی خود برگردد تا از نظر حجم معاملات و ارزش قیمتی به تعادل برسند.

آیا فرآیند سفته بازی دارای حد و مرز است؟

حضور سفته بازان در بازارهای مالی همیشگی است و در بعضی از بازارها که ثبات اقتصادی یا سیاسی پایداری ندارند، این حضور پررنگ‌تر است. منظور این نیست که سفته بازان در بازارهای با عمق بیشتر وجود ندارند. در صورتی که فرآیند سفته بازی از حد خود عبور کند در بازار تبعاتی به همراه خواهد داشت و مهم‌ترین آن‌ها این است که ممکن است قیمت برخی از سهم‌ها به شکل وحشتناکی دچار حباب قیمتی شوند یا برعکس فعالیت سفته بازان منجر شود قیمت بعضی از سهم‌ها به شدت کاهش پیدا کند. در هر دو صورت این عملیات از جانب سفته بازان منجر به سلب اعتماد و تزریق ریسک بیشتر در بازار خواهد شد و سرمایه‌گذاران از این روند استقبالی نخواهند کرد.

با این تفاسیر متوجه شدیم که فرآیندهای سفته بازی ممکن است در بعضی از موارد تأثیرات مخربی در بازار داشته باشد و سرمایه سایر سهام‌داران را با زیان مواجه کند. هیچ سرمایه‌گذاری دوست ندارد که در فرآیند سرمایه‌گذاری خود نوسانات سنگین را شاهد باشد و سرمایه‌ای که در بازار تزریق کرده با تهدید روبه‌رو شود. گفتنی است که سهم‌هایی با شرایط بنیادی مناسب در زمان ریزش بازار، سقوط سنگین تجربه نمی‌کنند؛ اما سهم شرکت‌های کوچک اگر دچار سفته ‌بازی باشند به همان سرعتی که رشد کردند سقوط خواهند کرد.

چه کسی می‌تواند در بازار سفته بازی کند؟

همان‌طور که اشاره کردیم فرآیند سفته بازی کار هر شخصی نیست چرا که در گام اول باید نسبت به تمام زوایای بازار و قوانین آن آشنایی داشته باشید و اطلاعات مهمی در دستان شما باشد و بی‌گدار نباید به آب بزنید! این فرآیند به نوعی غیر قانونی تلقی می‌شود و زمانی که سفته بازان یک سهم را هدف می‌گیرند و منجر به افزایش قیمت می‌شود، سایر سرمایه‌گذاران نیز با جو همراه خواهند شد و سرمایه خود را به امید کسب سود وارد معاملات می‌کنند. زمانی که با سود قابل ‌توجهی مواجه شدند سرمایه خود را از سهم خارج می‌کنند و دارایی سهام خود را می‌فروشند، طبیعتا این پروسه در اغلب موارد زودتر از سفته بازان انجام می‌شود و از سود سفته بازان در این فرآیند کاسته می‌شود. با این اوصاف به این نتیجه می‌رسیم که هر شخصی نمی‌تواند فرآیندهای مربوط به سفته بازی را مدیریت کند.