اندیکاتور تراکم/توزیع (به انگلیسی Accumulation/Distribution) یک اندیکاتور تجمعی است که از دو متغییر حجم و قیمت برای ارزیابی اینکه آیا قیمت یک سهام متراکم و یا توزیع شده است، استفاده می‌کند.
معیار تراکم/توزیع به دنبال شناسایی واگرایی بین قیمت سهام و حجم معاملات است و این ترتیب بینشی از میزان قدرت یک روند را ارائه می‌دهد.
اگر قیمت در حال افزایش باشد، اما این اندیکاتور رو به کاهش باشد، نشان می دهد که حجم خرید یا تراکم ممکن است جهت حمایت از افزایش قیمت کافی نباشد و احتمال کاهش قیمت در آینده وجود دارد.
این اندیکاتور به اختصار A/D (مخفف Accumulation/Distribution) نوشته می‌شود.
A/D = A/D قبلی + CMFV
که در آن:
CMFV = حجم جریان پولی فعلی (مخفف عبارت Current money flow volume)
Pc = قیمت بسته شدن (پایانی)
Pl = قیمت نزول کنونی
Ph = قیمت صعود کنونی
V = حجم در دوره‌ی موردنظر
روش محاسبه خط تراکم/توزیع:
در نتیجه اندیکاتور تراکم/توزیع بدست خواهد آمد.
خط تراکم/توزیع نشان می‌دهد که عوامل عرضه و تقاضا چه تاثیری بر روی قیمت دارند.
اندیکاتور تراکم/توزیع ممکن است با تغییرات قیمت، در همان جهت تغییر و یا حتی در جهت مخالف آن حرکت کند.
ضریب فزاینده در محاسبه، نشان می‌دهد در یک محدوده زمانی میزان قدرت خرید یا فروش در یک دوره خاص چقدر بوده است. بدین شکل که تعیین می‌کند آیا قیمت بسته شدن (پایانی) در قسمت بالایی محدوده رنج رخ می‌دهد و یا در قسمت پایینی آن؟ سپس نتیجه در میزان حجم ضرب می‌شود.
بنابراین، هنگامی که یک سهام در نزدیکی سقف محدوده‌ی رنج دوره بسته می‌شود و دارای حجم بالایی نیز هست، این منجر به جهشی بزرگ در اندیکاتور A/D خواهد شد.
اگر هم قیمتی در نزدیکی سقف محدوده‌ی رنج بسته شود اما حجم آن کم باشد، اندیکاتور A/D به همان اندازه افزایشی نخواهد یافت.
اگر میزان حجم زیاد باشد اما قیمت بیشتر به سمت اواسط محدوده‌ی رنج تمایل به بسته شدن داشته باشد، اندیکاتور A/D نیز به همان اندازه افزایش نخواهد یافت.
همین استدلال زمانیکه قیمت در قسمت کف محدوده‌ی رنج دوره بسته می‌شود نیز بکار می‌رود.
هر دو متغییر حجم و نقطه‌ای که قیمت در محدوده‌ی رنج دوره بسته می‌شود، تعیین می‌کنند که اندیکاتور A/D تا چه میزان کاهش می‌یابد.
خط تراکم/توزیع برای کمک به ارزیابی روندهای قیمت و بازگشت‌های احتمالی قیمت در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر قیمت یک اوراق بهادار در روندی نزولی قرار داشته باشد، در حالیکه خط تراکم/توزیع در روندی صعودی باشد، این اندیکاتور نشان می‌دهد که ممکن است در این شرایط فشار خرید حاکم باشد و احتمال اینکه قیمت این اوراق بهادار به سمت روند صعودی وارونه شود وجود دارد.
در مقابل، اگر قیمت یک اوراق بهادار در روندی صعودی باشد و خط تراکم/توزیع در روندی نزولی قرار داشته باشد، این اندیکاتور نشان می‌دهد که ممکن است فشار فروش و یا توزیع بالاتری وجود داشته باشد.
در واقع این اندیکاتور هشدار می‌دهد که قیمت این دارایی ممکن است به این علت کاهش پیدا کند.
در هر دو حالت، شیب خط تراکم/توزیع به ما بینشی در خصوص روند ارائه می‌دهد.
افزایش زیاد خط A/D، حاکی از صعود شدید قیمت است.
به همین ترتیب، اگر قیمت در حال کاهش و خط A/D نیز رو به سقوط باشد، نشان‌دهنده این است که همچنان توزیع بسیاری وجود دارد و قیمت‌ها نیز به کاهش خود ادامه می‌دهند.
تفاوت بین اندیکاتور تراکم/توزیع و اندیکاتور OBV (به انگلیسی On Balance Volume)
هر دوی این اندیکاتورها از متغییرهای قیمت و حجم استفاده می کنند، اگرچه آن‌ها را به نحو متفاوتی به کار می‌برند.
اندیکاتور OBV به این موضوع می‌پردازد که آیا قیمت بسته شدن فعلی، بالاتر و یا پایین‌تر از قیمت پایانی قبلی است یا نه.
اگر این قیمت پایانی بالاتر باشد، حجم آن دوره اضافه می‌شود.
اگر این قیمت پایانی پایین تر باشد، حجم دوره از آن کم می‌شود.
اندیکاتور A/D قیمت پایانی قبلی را به حساب نمی‌آورد و از ضریب فزاینده‌ای استفاده می‌کند که براساس آن قیمت در محدوده‌ی رنج دوره بسته می‌شود.
بنابراین، این اندیکاتورها از محاسبات متفاوتی استفاده می‌کنند و ممکن است اطلاعات متفاوتی را نیز ارائه دهند.
اندیکاتور A/D تغییرات قیمت از یک دوره زمانی به دوره‌ی زمانی دیگر را به حساب نمی‌آورد، بلکه فقط قیمت پایانی در رنج دوره‌ی فعلی را لحاظ می‌کند که این موضوع باعث ایجاد بی‌نظمی‌هایی نیز می شود.
فرض کنید قیمت یک سهام با شکل‌گیری یک شکاف بزرگ، 20٪ از ارزش خود را با حجم معاملات بالا از دست می‌دهد.
قیمت آن در طول روز نوسان می‌کند و در قسمت بالای محدوده‌ی رنج روزانه‌ی خود بسته می‌شود، اما هنوز نسبت به قیمت پایانی قبلی خود 18٪ کاهش داشته است.
چنین حرکتی در واقع باعث بالا رفتن اندیکاتور A/D خواهد شد.
اگرچه این سهام مقدار قابل توجهی از ارزش خود را از دست داده است، چراکه در قسمت بالایی رنج روزانه‌اش بسته شده است اما این شاخص به احتمال زیاد به دلیل حجم بالا به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت.
بنابراین، معامله‌گران باید نمودار قیمت را زیر نظر داشته باشند و هرگونه بی‌نظمی‌های بالقوه ای را مانند اینها مشخص کنند، چراکه این موارد می‌توانند بر نحوه تفسیر این اندیکاتور تأثیر بگذارند.
همچنین یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این اندیکاتور، نظارت بر واگرایی‌هاست.
واگرایی‌ها می‌توانند مدت زمان زیادی طول بکشند و سیگنال‌های زمانبندی ضعیفی هستند.
زمانیکه واگرایی بین این شاخص و قیمت ظاهر می‌شود، به این معنا نیست که رخداد بازگشت قریب‌الوقوع است، بلکه ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا روند قیمت تغییر کند و یا ممکن است اصلاً بازگشتی رخ ندهد.
اندیکاتور A/D تنها ابزاری است که می‌تواند برای ارزیابی قدرت و یا ضعف یک روند استفاده شود، اما این کار بدون عیب و ایراد نیست.
از اندیکاتور A/D می‌توانید همراه با سایر روش‌های تحلیل مانند پرایس اکشن، الگوهای قیمت و یا تحلیل بنیادی استفاده کنید تا تصویری کامل‌تر از آنچه موجب حرکت قیمت سهام می‌شود، بدست آورید.